Een mogelijke spitsheffing in het openbaar vervoer lijkt niet automatisch te leiden tot een verandering in het mobiliteitsbeleid van werkgevers. Dit concludeert werkgeversvereniging AWVN op basis van een eigen onderzoek naar hybride werken en mobiliteit onder ruim 200 werkgevers.
De NS wil treinreizen in de spitsuren duurder maken en hoopt daarmee reizigers zover te krijgen dat ze andere tijdstippen kiezen. Dit zou onder meer moeten leiden tot een bredere spreiding van woon-werkverkeer. Het onderzoek van AWVN toont aan dat driekwart van de werkgevers geen maatregelen zal nemen om medewerkers de spits te laten mijden als een spitsheffing wordt ingevoerd. Hierdoor blijft het druk in treinen, terwijl de OV-kosten stijgen.
Praktische bezwaren
Het voorgestelde beleid stuit op praktische bezwaren, waarbij werkgevers aangeven dat werknemers steeds meer inspraak hebben gekregen in hun werktijden en werkplek, wat ze niet zomaar willen beperken. Bovendien hebben veel werknemers beperkte mogelijkheden om op andere tijden dan de huidige naar hun werklocatie te reizen, vanwege hun thuissituatie en de openingstijden van publieke voorzieningen zoals scholen en kinderopvang.
Een kwart van de werkgevers verwacht zelfs dat werknemers niet bereid zullen zijn om op minder drukke tijden of dagen te reizen. Dit brengt ook het risico met zich mee dat meer werknemers voor de auto zullen kiezen, wat niet strookt met klimaatambities en de al hoge filedruk.
Hybride werken steeds normaler
Het onderzoek toont ook aan dat hybride werken in Nederland genormaliseerd is, waarbij meer dan de helft van de werknemers met een functie die (deels) thuis kan worden uitgeoefend, er gebruik van maakt. Werkgevers geven hun medewerkers veel ruimte, maar hechten wel belang aan regelmatige aanwezigheid op de werklocatie. Daardoor is het op veel werklocaties op dinsdagen en donderdagen drukker dan op andere dagen. Werkgevers zien daar nadelen van, zoals verloren werktijd door spitsdrukte en gebrek aan kantoorruimte op drukke dagen. Zij vinden deze echter tot nu toe niet opwegen tegen de voordelen van een eventuele spitsheffing. Veel werkgevers hebben daarom (nog) geen beleid om verkeersbewegingen te spreiden.
Bereidheid werkgevers
De werkgevers zijn bereid om mee te werken aan verspreiding van verkeersbewegingen door werknemers aan te moedigen buiten drukke tijden en dagen te werken en vergaderen. Hierbij kunnen fiscale regels helpen, zoals het toestaan van zowel thuiswerk- als reiskostenvergoeding op dezelfde dag, evenals een gerichte vrijstelling voor fietsen. Daarnaast zijn verbeterde randvoorwaarden nodig, zoals flexibele kinderopvangtijden, om werknemers meer regelmogelijkheden te bieden.