Arbo Unie luidt de noodklok over verzuim door psychische klachten. In het eerste kwartaal van 2023 viel ruim 26 procent van het totale aantal verzuimdagen in deze categorie. Dat is hoger dan ooit.
Die alarmerende cijfers zijn nu al behaald. Als deze stijging doorzet, verwacht de Arbo-dienstverlener dat in 2030 ruim een derde van de werkenden zal uitvallen door stressgerelateerde klachten. Psychisch verzuim duurt gemiddeld 10 dagen langer dan 5 jaar geleden. Verder valt op dat het aantal verzuimdagen naar aanleiding van psychisch verzuim toeneemt in alle leeftijdscategorieën, maar in de groep 25-45 jaar relatief het grootst is.
Record aantal verzuimdagen
De totale verzuimcijfers zijn eveneens alarmerend, stelt Arbo Unie. De afgelopen vijf jaar was het aantal verzuimdagen nog nooit zó hoog als in het eerste kwartaal van 2023. Deze cijfers staan haaks op recente berichten die melden dat het ziekteverzuim in het eerste kwartaal van 2023 in alle bedrijfstakken is gedaald (ten opzicht van Q1 2022). Het klopt dat er in absolute zin minder werknemers verzuimen, maar netto zijn er wel meer verzuimdagen. Met andere woorden: er zijn minder mensen ziek, maar de mensen die wél ziek zijn, zijn langer ziek.
Zorgen om jongeren
Hoewel de stijging van psychisch verzuim in de groep 25-45 jaar relatief het grootst is, is in de leeftijdscategorie tot 25 jaar een flinke toename van psychisch verzuim te zien. Prof. dr. Corné Roelen, bedrijfsarts bij Arbo Unie en hoogleraar bedrijfsgeneeskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen: “De toename van psychische problemen bij jeugd en adolescenten kan te maken hebben met de druk van social media. Maar wellicht ook met maatschappelijke framing; klachten als verdriet of somberheid krijgen eerder dan vroeger het stempel psychisch probleem. Op de werkvloer speelt het personeelstekort mogelijk een rol. Daardoor krijgen jongeren geen goede ondersteuning en begeleiding bij de start en worden ze in het diepe gegooid.”
Personeelstekort
De personeelstekorten zijn ook een belangrijke oorzaak voor de totale toename van psychisch verzuim, schetst Roelen. “Omdat werkgevers vacatures niet kunnen invullen, komt er meer druk op de bestaande werknemers. In sommige organisaties gaat het zelfs zó ver dat werknemers geen (vakantie)verlof meer kunnen opnemen. Of dat er keuzes gemaakt worden welk werk nog wel of niet meer wordt uitgevoerd. Dat tekort op de werkvloer wordt versterkt doordat bestaande werknemers langer ziek zijn. Zo krijg je een vicieuze cirkel, die niet zomaar te doorbreken is.’
Vertrouwen en vrijheid
De vraag is wat werkgevers kunnen doen om het psychisch verzuim onder werknemers te verlagen. Prof. dr. Willem van Rhenen, stressexpert en als Chief Health Officer verbonden aan Arbo Unie: “Mensen hebben in hun werk drie basisbehoeften: autonomie, verbondenheid en bekwaamheid. Tegen werkgevers wil ik zeggen: ga bij je mensen op zoek naar hun talenten en vaardigheden en geef meer vertrouwen en vrijheid. Minder controle, meer erkenning en waardering, juist in tijden van krapte. Daar draait het in de kern om.”